XEBERVER.AZ

İnsanlar bu gün “brend” sözünü çox eşidir – reklamda, biznes söhbətlərində, hətta gündəlik danışıqda. Amma çox az adam bilir ki, bu sözün kökü min illər əvvələ gedib çıxır. O vaxtlar brend dedikdə, heç də bugünkü kimi parıltılı loqolar yox, çox sadə, amma işini görən işarələr nəzərdə tutulurdu.

Gəlin, tarix və ənənələrlə zəngin, maraqlı brend dünyasına birlikdə səyahət edək və onun necə yaranıb, inkişaf etdiyini araşdıraq. 

Qədimdə insanlar mallarını, mal-qarasını tanıtmaq, oğurluqdan qorumaq üçün onları qızdırılmış dəmir ilə dağlayırdılar. Hətta “brand” sözü də qədim Skandinaviya dillərində “yanmaq” və ya “odla dağlamaq” mənasını verirdi.

 Vikinqlər bu üsulu o qədər geniş istifadə edirdi ki, onların mal-qarası uzaqdan belə tanınırdı. Dünyanın başqa yerlərində də bu adət vardı. Məsələn, eramızdan əvvəl XXI əsrdə Misirdə məbədlərə aid öküzlərin hər birinə damğa vurulurdu ki, hansı heyvan hansı məbədə məxsusdur, bilinsin. Bu həm də say-hesab üçün əla üsul idi.

İstehsalçı və sənətkarlar da öz işlərini tanıtmaq üçün nişanlardan istifadə edirdilər. Qədim Yunanıstanda dulusçular qabların dibinə barmaq izlərini basırdılar – bu həm keyfiyyətin zəmanəti idi, həm də ustanın imzası. Misir piramidalarında işləyən daş ustaları isə hər daş blokun üzərinə kiçik, yalnız özlərinin tanıdığı işarələr qoyurdu.

Orta əsrlərə gələndə damğa sadəcə sahiblik nişanı deyildi – o, həm də keyfiyyətin təsdiqi idi. Məsələn, İngiltərədə kral I Eduard dövründə qızıl və gümüş məmulatların xüsusi “Hall” məntəqələrində yoxlanması və damğalanması məcburi idi. Əgər kimsə saxta damğa vursaydı, çox ağır cəzalar, hətta ölüm hökmü belə tətbiq olunurdu.

Ticarətdə damğanın rolu da böyük idi. XIII əsrdə ispan tacirlərinin malları gəmi qəzasında dənizə düşmüşdü. Ancaq damğalar sayəsində mallar sahiblərinə qaytarıldı. Bu, həm hüquqi, həm də praktik baxımdan damğanın əhəmiyyətini sübut etdi.

Bəzən isə damğa cəza vasitəsi kimi istifadə olunurdu. Roma imperiyası və Orta əsr Avropasında oğrulara, qaçaqlara və dini qaydaları pozanlara ömürlük damğalar vurulurdu. Onlar bədənin görünən yerlərində olurdu və gizlətmək mümkün deyildi. Bu, həmin insanları cəmiyyətin kənarında qoyurdu.

Zaman keçdikcə fiziki damğalar yerini mənəvi simvollara verdi. İndi brend dedikdə, sadəcə bir işarə yox, onun ətrafındakı tarix, dəyərlər, keyfiyyət və imic nəzərdə tutulur. Brend artıq yalnız məhsulu tanıtmaq üçün deyil, həm də insanlarda hisslər oyatmaq üçündür.

Bu gün hər brendin öz hekayəsi var. O, müştərisinə müəyyən mesaj verir, yadda qalır, inam yaradır. Brend – bir damğadan çox-çox artıqdır: bu, dəyərdir, etibardır və tarixdir.

İlkin Hüseynov 

Yenifikir.media

📧 info@yenifikir.media
📞 +994 55 977 79 81 (WhatsApp)